مطالعه ژئوشیمیایی میدان نفتی قلعه نار

میدان نفتی قلعه نار حدوداً در سی کیلومتری شمال شهرستان اندیمشک به صورت تاقدیسی کوچک است که در دامنه جنوبی بزرگ خمش بالارود و در شمالی ترین حد فروافتادگی دزفول بین میادین کبود و لبه سفید واقع است و امتداد محوری آن با امتداد محوری سایر تاقدیسهای زاگرس زاویه می سازد. هدف از این مطالعه تعیین خصوصیات موادآلی سنگ های منشأ موجود در میدان قلعه نار و نحوه ارتباط آن ها با نفت موجود در مخزن آسماری با استفاده از آنالیز های ژئوشیمیایی می باشد. به همین منظور تعداد 53 عدد خرده حفاری مربوط به سازند های پابده بالایی، شهبازان، کشکان، پابده پایینی، گورپی و ایلام به عنوان سنگ منشأ های احتمالی و 2 نمونه نفت از چاه های 6 و 7 بعنوان نماینده ای از نفت مخزن آسماری این میدان انتخاب گردید و مورد ارزیابی ژئوشیمیایی قرار گرفتند. دادهای پارامتر s1 در مقابل toc نشان داد که نمونه های سازند های پابده بالایی و شهبازان فاقد آلودگی بوده و بدلیل دارا بودن هیدروکربن های برجا برای مطالعات تکمیلی ژئوشیمیایی مناسب تر هستند. نمودار تغییرات tmax در مقابل عمق نیز نشان دهنده وجود آلودگی در سازندهای زیرین شهبازان است. بر اساس نتایج حاصل از پیرولیز راک ایول تیپ کروژن سازند پابده بالایی و شهبازان مخلوطی از کروژن نوع ii و iii می باشد. استفاده از نمودار جونز جهت تعیین رخساره آلی نشان داد که اغلب نمونه ها مبین محیطی با رسوبگذاری متوسط با شرایط احیایی تا اکسیدان است. جهت تعیین پتانسیل هیدروکربن زایی سنگ های منشاء احتمالی با استفاده از نمودار hi در برابر toc و تغییرات پارامتر s2 در مقابل toc آشکار گردید که نمونه های مورد مطالعه، با قرار گرفتن در محدوده سنگ منشاء متوسط دارای پتانسیل نفت زایی متوسط می باشند. در این مطالعه برای ارزیابی بلوغ حرارتی سنگ های منشاء از دیاگرام تغییرات شاخص تولید در مقابل tmax و hi در مقابل tmax استفاده شد. نتایج حاصل نشان داد که نمونه های مربوط به پابده فوقانی و شهبازان با ورود به مرحله کاتاژنز شده و قرارگیری در میانه های پنجره نفتی دارای بلوغ حرارتی متوسط تا بالایی می باشند. نتایج حاصل از ارزیابی مقدماتی (کروماتوگرافی ستونی) و تکمیلی ( کروماتوگرافی گازی و پیرولیز- کروماتوگرافی گازی) بر روی نمونه های سنگ های منشاء نشان داد که نمونه های مربوطه با دارا بودن مقدار بالای نسبت sat/aro، مقدار cpi نزدیک به 1، نحوه قرارگیری نمونه ها در نمودار سه تایی و همچنین مقادیر پایین نسبت ایزوپرنوئیدها به آلکان های نرمال دارای بلوغ حرارتی بالایی می باشند. مقادیر بدست آمده برای پارامترهای pr/ph، نسبت ایزوپرنوئیدها به نرمال آلکان ها، برتری نسبی نرمال آلکان های زوج به فرد و نحوه قرارگیری نمونه ها در نمودار pr/nc17 در مقابل ph/nc18 نشان دهنده شرایط نیمه-احیایی تا نیمه-اکسیدان رسوبگذاری این دو سازند است. علاوه بر این نحوه تغییرات پارامترهای cpi، pr/ph و همچنین تغییرات مشاهد شده در کروماتوگرام های نمونه های سازند پایده بالایی و شهبازان، گویای رخداد پیشروی در حین رسوبگذاری این دو سازند است. نتایج حاصل از ارزیابی مقدماتی (کروماتوگرافی ستونی) و تکمیلی (کروماتوگرافی گازی) برروی نمونه های نفت مخزن آسماری نشان داد که نمونه های مورد مطالعه با دارا بودن مقادیر برش هیدروکربوری بسیار نزدیک، قرارگیری در محدوده نفت های پارافینی و همچنین انطباق بسیار بالا بر روی نمودار ستاره ای دارای منشاء یکسان می باشند. نحوه قرارگیری نمونه های نفتی بر روی منحنی pr/nc17 در مقابل ph/nc18 نیز نشان دهنده محیطی با شرایط احیایی تا نیمه-اکسیدان برای سنگ های منشاء این نفت هامی باشد. علاوه براین نتایج حاصل نشان دهنده وجود ارتباط جانبی در مخزن آسماری و حداقل بودن تاثیر گسل های میانه میدان بر این مخزن باشد. در نهایت می توان گفت که براساس نتایج حاصل از آنالیز های مقدماتی و تکمیلی، سازند های پابده بالایی و شهبازان به عنوان سنگ های منشاء نفت مخزن آسماری میدان قلعه نار معرفی می گردند.